moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

IPN zidentyfikował bohaterów podziemia

Szczątki Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, legendarnego dowódcy oddziałów partyzanckich oraz ośmiu innych żołnierzy podziemia antykomunistycznego zidentyfikowano na podstawie badań DNA. Wcześniej wydobyto je z bezimiennych grobów na warszawskich Powązkach. Kolejne nazwiska poznamy prawdopodobnie zimą tego roku.

Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”

− Jestem szczęśliwa, że kości mojego narzeczonego, mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, zostały odnalezione i będzie miał prawdziwy grób – mówiła Lidia Lwow-Eberle ps. „Lala” w czasie uroczystości w Instytucie Pamięci Narodowej. Pani Lidia była łączniczką i sanitariuszką oddziału Łupaszki i została razem z nim aresztowana w 1948 r. – Ostatni raz widzieliśmy się w celi więzienia mokotowskiego w Warszawie miesiąc przed jego rozstrzelaniem. Mówił, że jeśli zginie, mam uczyć się i wyjść za mąż. I tak zrobiłam – opowiada pani Lidia.

– Dziś osoby, które miały zostać wymazane z historii, wracają do naszej świadomości – podkreślał Łukasz Kamiński, prezes IPN na konferencji, na której ogłoszono kolejne nazwiska zidentyfikowanych ofiar terroru komunistycznego. Jak podało IPN, poza Łupaszką ustalono dane Władysława Borowica, Henryka Borowego-Borowskiego, Hieronima Dekutowskiego, Zygfryda Kulińskiego, Józefa Łukaszewicza, Henryka Pawłowskiego, Wacława Walickiego i Ryszarda Widelskiego. Wszyscy zostali zamordowali w latach 40. i 50. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.

Jak opowiadał dr Krzysztof Szwagrzyk, pełnomocnik prezesa IPN ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego, więźniowie pochowani byli w zbiorowych dołach, wszyscy zostali zamordowani strzałem w tył głowy.

– To dla mnie ważny dzień, całe dzieciństwo słyszałam o bracie mojej mamy, a dziś mogę podziękować osobom, które odnalazły jego szczątki – mówiła po odebraniu noty identyfikacyjnej Krystyna Frąszczak, siostrzenica mjr. Hieronima Dekutowskiego.


Rektor Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Andrzej Ciechanowicz tłumaczył, że identyfikacja była możliwa dzięki analizie DNA i pobraniu materiału genetycznego do porównań od rodzin zamordowanych. Przy identyfikacji naukowcy z IPN współpracowali też ze specjalistami z Zakładu Medycyny Sądowej we Wrocławiu oraz Instytutu Ekspertyz Sądowych z Krakowa. – Prace trwają, prawdopodobnie zimą przedstawimy kolejne nazwiska – zdradził dr Szwagrzyk.

Dotąd badaczom z IPN udało się odnaleźć na tzw. Łączce na warszawskich Wojskowych Powązkach szczątki ok. 200 ofiar komunistycznego terroru. W okresie stalinowskim grzebano tutaj w bezimiennych mogiłach więźniów zamordowanych przez UB w areszcie przy ulicy Rakowieckiej. Byli wśród nich przywódcy Polskiego Państwa Podziemnego, powstańcy warszawscy i żołnierze powojennego podziemia niepodległościowego.

Do tej pory udało się zidentyfikować 16 z ekshumowanych osób. Nie odnaleziono na razie takich legendarnych postaci jak gen. August Emil Fieldorf „Nil” – szef Kedywu Komendy Głównej AK, rotmistrz Witold Pilecki – dobrowolny więzień i organizator ruchu oporu w Auschwitz, ppłk Łukasz Ciepliński – przywódca Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.

Prace ekshumacyjne na Łączce prowadzone są w ramach projektu „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944−1956”. Finansuje go Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

* * * * *

Władysław Borowiec ps. „Żbik”, żołnierz Armii Krajowej. Brał udział w wojnie obronnej 1939 r. Potem aktywnie uczestniczył w konspiracji. Po zakończeniu II wojny światowej zatrudnił się w poznańskiej Delegaturze Biura Rewindykacji i Odszkodowań Wojennych jako księgowy. Przeniesiony do berlińskiej placówki biura, gdzie pełnił tę samą funkcję, a następnie był tłumaczem z języka angielskiego. 29 listopada 1947 r. zatrzymany pod zarzutem szpiegostwa. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 4 sierpnia 1948 r. skazany na karę śmierci. Zamordowany 25 września 1948 r.
Por. Henryk Borowy-Borowski ps. „Trzmiel”. Uczestnik wojny obronnej 1939 r. W latach 1942–1944 żołnierz Okręgu Wileńskiego AK, w ramach którego służył w grupie wywiadowczej, zorganizowanej do walki z sowietyzacją ziem polskich. Następnie wszedł w skład komendy eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK, w której pełnił funkcję kierownika komórki kontrwywiadowczej. Aresztowany 28 czerwca 1948 r. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie skazany na karę śmierci wraz z mjr. Zygmuntem Szendzielarzem „Łupaszką”. Zamordowany 8 lutego 1951 r.
Mjr Hieronim Dekutowski ps. „Zapora”, oficer Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, kawaler Orderu Virtuti Militari. Walczył we Francji w szeregach 2 Dywizji Strzelców Pieszych, potem ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Został tam zaprzysiężony na „cichociemnego”. We wrześniu 1943 r. przerzucony na teren Polski. Dowodził m.in. oddziałem dywersyjnym Kedywu w Inspektoracie Rejonowym Lublin-Puławy AK. Po ogłoszeniu przez komunistów amnestii w lutym 1947 r. zaprzestał prowadzenia akcji zbrojnych i w czerwcu ujawnił się. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z 15 września 1948 r. skazany na siedmiokrotną karę śmierci. Zamordowany 7 marca 1949 r.
Zygfryd Kuliński ps. „Albin”, żołnierz Ruchu Oporu Armii Krajowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego. Służył w oddziale por. Franciszka Majewskiego „Słonego”. Przydzielony do oddziału Wiktora Stryjewskiego „Cacki”, w latach 1946–1949 brał udział w wielu akcjach przeciwko placówkom UB i MO. Zatrzymany 8 lutego 1949 r. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 29 marca 1950 r.
Józef Łukaszewicz ps. „Walek”, „Kruk”, żołnierz Narodowych Sił Zbrojnych. Uczeń gimnazjum i liceum im. Leopolda Lisa-Kuli na Pradze w Warszawie. Od marca 1948 r. w strukturach Narodowych Sił Zbrojnych Rejon Mrozy. Służył w oddziale Zygmunta Rześkiewicza „Grota”, „Parabelki”, a następnie Zygmunta Jezierskiego „Orła”, które przeprowadziły kilka akcji bojowych przeciw grupom UB i KBW na terenie powiatu Mińsk Mazowiecki. Zatrzymany 4 czerwca 1948 r. w Grodzisku. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 14 maja 1949 r.
Henryk Pawłowski ps. „Henryk Orłowski”, żołnierz Armii Krajowej, kurier Rządu RP na Uchodźstwie. W czasie wojny służył w 26 Pułku Piechoty AK, gdzie pełnił funkcję dowódcy drużyny. W lipcu 1944 r. wraz z całym oddziałem przymusowo wcielony do Armii Czerwonej, następnie skierowany do szkoły lotniczej w Kraśniku. W listopadzie 1944 karnie zesłany do kopalni węgla w ZSRR za szerzenie antysowieckiej propagandy w szeregach wojska. Po powrocie do kraju, w 1946 r. przekroczył granicę polsko-niemiecką i dotarł do angielskiej strefy okupacyjnej. Od lutego 1946 do maja 1947 r. pełnił funkcję kuriera władz polskich w Londynie. 25 lutego 1948 r. został zatrzymany. Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie uznał go winnym działalności szpiegowskiej na rzecz Rządu RP na Uchodźstwie i skazał na karę śmierci. Zamordowany 3 lutego 1949 r.
Mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, dowódca V Wileńskiej Brygady Armii Krajowej oraz oddziałów partyzanckich eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK, następnie Ośrodka Mobilizacyjnego Okręgu Wileńskiego AK, kawaler Krzyża Virtuti Militari. Od 1940 r. współtworzył konspiracyjne struktury na Wileńszczyźnie. Dowodził V Brygadą Wileńską AK. Odtworzył ją w kwietniu 1945 r. na Białostocczyźnie, a w 1946 r. na obszarze północnej Polski. Od wiosny 1947 r. ukrywał się. Aresztowany 30 czerwca 1948 r. na Podhalu. Skazany na karę śmierci. Zamordowany 8 lutego 1951 r.
Por. Wacław Walicki ps. „111”, oficer Komendy Okręgu Wileńskiego Armii Krajowej. W konspiracji ZWZ/AK od 1939 r. jako oficer wywiadu Dzielnicy „D” konspiracyjnego Garnizonu m. Wilna, następnie oficer informacyjny sztabu Inspektoratu „A” i zgrupowania partyzanckiego ppłk. Antoniego Olechnowicza „Pohoreckiego”. W ramach działalności Ośrodka Mobilizacyjnego Okręgu Wileńskiego AK stworzył i kierował własną siatką konspiracyjną, składającą się z wileńskiej młodzieży. Aresztowany 23 czerwca 1948 roku. Wyrok śmierci wykonano 22 grudnia 1949 r.
Ryszard Widelski ps. „Irydion”, żołnierz Armii Krajowej, Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Pełnił w strukturach AK funkcję dowódcy plutonu w Obwodzie Praga. Żołnierz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość od grudnia 1945 r. Od połowy 1946 roku kierował siatką wywiadowczą Obszaru Centralnego, a następnie IV Zarządu Głównego WiN w Warszawie o kryptonimie „Syrena”, „Wisła”. Aresztowany 10 lutego 1948 r. w Warszawie. 27 października 1948 Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go na karę śmierci. Zamordowany 28 stycznia 1949 r.
Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Piotr Gajewski / IPN

dodaj komentarz

komentarze


Wybiła godzina zemsty
 
Aplikuj na kurs oficerski
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Zmiana warty w PKW Liban
Od legionisty do oficera wywiadu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Mniej obcy w obcym kraju
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Zyskać przewagę w powietrzu
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Olimp w Paryżu
„Szczury Tobruku” atakują
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Norwegowie na straży polskiego nieba
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Transformacja dla zwycięstwa
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Jaka przyszłość artylerii?
Setki cystern dla armii
Jesień przeciwlotników
Olympus in Paris
Pożegnanie z Żaganiem
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Ostre słowa, mocne ciosy
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Karta dla rodzin wojskowych
Polskie „JAG” już działa
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Czworonożny żandarm w Paryżu
Terytorialsi zobaczą więcej
Bój o cyberbezpieczeństwo
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Święto podchorążych
Co słychać pod wodą?
Transformacja wymogiem XXI wieku
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO