Warszawski Grób Nieznanego Żołnierza, symbol pamięci o poległych w walce o niepodległość, ma 87 lat. 2 listopada 1925 roku do grobu złożono ciało nieznanego polskiego wojskowego, sprowadzone podczas specjalnej ceremonii z Cmentarza Obrońców Lwowa. Dzisiaj żołnierze i mieszkańcy Warszawy uczcili pamięć bezimiennych poległych.
Uroczystości na placu Piłsudskiego rozpoczęły się w południe. Wartę przy grobie objęli żołnierze Batalionu Reprezentacyjnego w mundurach trzech rodzajów sił zbrojnych. Muzycy z Orkiestry Reprezentacyjnej zagrali „Śpij, kolego”, utwór dedykowany żołnierzom, którzy polegli w boju. Odbyła się również uroczysta defilada pododdziałów reprezentacyjnych. Kwiaty na grobie złożył pełniący w tym dniu obowiązki dowódcy stołecznego garnizonu płk Andrzej Śmietana.
Idea stworzenia grobu nieznanego żołnierza i uczczenia bezimiennych bohaterów narodziła się we Francji po I wojnie światowej. Tam też – w Paryżu – powstał pierwszy taki pomnik. Upamiętnia on żołnierzy poległych za ojczyznę w latach 1914-1918. W tym samym czasie w ten sam sposób uczczono poległych w Wielkiej Brytanii.
Polski grób nieznanego żołnierza powstał w 1925 roku. Wcześniej toczono spory o lokalizację i kształt pomnika. Sprawę przesądziło, a samą budowę przyspieszyło, zdarzenie z 2 grudnia 1924 roku. Wtedy to w nocy pod arkadami Pałacu Saskiego ktoś położył płytę z piaskowca z napisem „Nieznanemu Żołnierzowi, poległemu za Ojczyznę”. Przez długi czas fundator pozostawał anonimowy. Dopiero 4 lata później okazało się, że płytę położyło Zjednoczenie Polskich Stowarzyszeń Rzeczypospolitej. W ten sposób wybrano miejsce na pomnik, a jego zaprojektowanie powierzono rzeźbiarzowi Stanisławowi Ostrowskiemu.
W listopadzie 1925 roku do grobu złożono zwłoki bezimiennego żołnierza, sprowadzone podczas specjalnej ceremonii z Cmentarza Obrońców Lwowa. Wyboru miejsca, z którego ekshumowane zostanie ciało, dokonano w drodze losowania spośród 15 pól bitew z lat 1918-1920.
Zniszczenia II wojny światowej nie ominęły także Grobu Nieznanego Żołnierze. Pałac Saski został wysadzony w powietrze. Jego ruiny zostały odbudowane w 1946 roku. Na początku lat 90. został częściowo zmieniony jego wystrój. Jest teraz fragmentem ocalałej kolumnady Pałacu Saskiego. Współcześnie to miejsce państwowych uroczystości, ale i ważny dla warszawiaków symbol pamięci.
Źródło: DGW
autor zdjęć: Fot. archiwum PZ, Konrad Kaczmarz
komentarze