moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Nietrwały porządek po I wojnie

105 lat temu rozpoczęły się w Paryżu obrady pokojowe kończące I wojnę światową. Polskę reprezentowali Ignacy Jan Paderewski i Roman Dmowski. Dzięki podpisanemu traktatowi Polsce przyznano między innymi większość ziem zaboru pruskiego. Niestety, ustanowiony w Paryżu porządek polityczny, który miał być gwarantem pokoju w Europie, przetrwał jedynie dwadzieścia lat.

Spotkanie Rady Czterech; przedstawiciele aliantów po podpisaniu traktatu. Widoczni od prawej: prezydent USA Thomas Woodrow Wilson, premier Francji Georges Clemenceau, premier Włoch Wittorio Orlando, premier Anglii George David Lloyd. 

W paryskim budynku francuskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych przedstawiciele 27 państw zwycięskiej koalicji antyniemieckiej spotkali się 18 stycznia 1919 roku, aby uzgodnić nowy międzynarodowy ład mający zapewnić pokój w Europie po trwającej ponad cztery lata wielkiej wojnie. Celem konferencji pokojowej było także rozstrzygnięcie losów państw, które powstały lub wyodrębniły się po rozpadzie wielkich mocarstw, m.in.: Polski, Czechosłowacji i Litwy. Na obrady do stolicy Francji nie zaproszono pokonanych Niemiec i ich sojuszników: Austrii, Bułgarii oraz Turcji, jak również przedstawicieli bolszewickiej Rosji.

Zdemilitaryzowane Niemcy

REKLAMA

Choć podczas konferencji odbywały się walne obrady z udziałem wszystkich delegatów, w praktyce najważniejsze decyzje podejmowała Rada Najwyższa, nazywana też Radą Dziesięciu. Zasiadali w niej premierzy i ministrowie spraw zagranicznych pięciu mocarstw: Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Japonii. – W tym gronie niewiele liczyli się słabi Włosi, a Japończycy niezbyt interesowali się problematyką europejską, więc o nowym porządku światowym decydowały właściwie trzy osoby: David Lloyd George, premier Wielkiej Brytanii, Georges Clemenceau, premier Francji, i Thomas Woodrow Wilson, prezydent Stanów Zjednoczonych – mówi dr Marek Wrzesiński, historyk okresu międzywojennego.

Najważniejszym dokumentem przyjętym podczas obrad w Paryżu był traktat wersalski podpisany między Niemcami i państwami ententy 28 czerwca 1919 roku. Dotyczył on przebiegu granic w Europie oraz sytuacji powojennej Niemiec. Pokonany kraj musiał między innymi oddać Francji Alzację i Lotaryngię, Zagłębie Saary zaś na 15 lat przekazano pod zarząd Ligi Narodów. Po upływie tego okresu plebiscyt miał przesądzić o przyłączeniu obszaru do Niemiec lub Francji. Niemieckie rejony kolonialne podzielono między zwycięzców i przekazano pod opiekę Ligi Narodów.

Zdecydowano także o demilitaryzacji Nadrenii oraz o zakazie posiadania przez Niemcy wojsk w 50-kilometrowym pasie terenu wzdłuż prawego brzegu Renu. Armia niemiecka miała zostać ograniczona do 100 tys. żołnierzy. Zabroniono także wprowadzenia powszechnego obowiązku służby wojskowej. Niemieckie siły zbrojne nie mogły posiadać niektórych rodzajów ciężkiego sprzętu, m.in. czołgów, samolotów bojowych i okrętów podwodnych. W traktacie wersalskim powołano również Ligę Narodów, która miała być gwarantem utrzymania pokoju na świecie.

Sprawa polska

O polskie interesy podczas obrad w Paryżu zabiegali Roman Dmowski, przywódca Komitetu Narodowego Polskiego, oraz Ignacy Jan Paderewski, premier i minister spraw zagranicznych. Wspierała ich polska delegacja, w której skład wchodziło kilkudziesięciu polityków i naukowców. 29 stycznia 1919 roku Dmowski przedstawił Radzie Najwyższej polskie stanowisko, w tym program terytorialny. Polsce zależało, co wskazał w swoim wystąpieniu, na przyłączeniu Wielkopolski, Pomorza Gdańskiego, Warmii, Mazur, Górnego Śląska, fragmentu Dolnego Śląska i sporych obszarów Śląska Cieszyńskiego.

Opinie w sprawie sytuacji Polski były jednak zróżnicowane. – Francja optowała za odbudową silnego państwa polskiego, które stałoby się barierą rozdzielającą Niemcy i Rosję – tłumaczy historyk. Sprzeciwiał się temu, jak dodaje, rząd Wielkiej Brytanii, który bał się zbytniego osłabienia Niemiec oraz związanego z tym wzrostu nastrojów rewolucyjnych w tym kraju. Do rozwiązania kwestii granic powołano Komisję do spraw Polskich pod przewodnictwem Jules’a Cambona, byłego ambasadora Francji w Niemczech. Komisja uwzględniła w dużej mierze polskie postulaty, co spotkało się z krytyczną oceną brytyjskiego rządu.

W rezultacie traktat wersalski przywrócił formalnie Polskę na mapę Europy, a kraj nasz odzyskał większość ziem zaboru pruskiego: sporą część Wielkopolski, część Pomorza Gdańskiego z dostępem do morza i niewielki fragment Dolnego Śląska. Gdańsk stał się Wolnym Miastem o charakterze odrębnego państwa, pozostającym pod nadzorem Ligi Narodów. O przynależności państwowej Górnego Śląska, Warmii i Mazur miały zadecydować plebiscyty.

Konferencja w Paryżu i podpisany podczas niej traktat wersalski ukształtowały nową mapę Europy. – Niestety porządek polityczny ustanowiony w Wersalu, mający być gwarantem pokoju w Europie, przetrwał tylko dwadzieścia lat – zaznacza dr Wrzesiński. Restrykcyjne zapisy dokumentu przyczyniły się do rozwoju w Niemczech społecznego niezadowolenia. – W konsekwencji wzrastało poparcie dla Adolfa Hitlera i jego partii nazistowskiej, która negowała postanowienia konferencji i ograniczenia traktatu – dodaje historyk.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Od legionisty do oficera wywiadu
 
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Terytorialsi zobaczą więcej
Aplikuj na kurs oficerski
Transformacja dla zwycięstwa
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
„Szczury Tobruku” atakują
Co słychać pod wodą?
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Setki cystern dla armii
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Bój o cyberbezpieczeństwo
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Zyskać przewagę w powietrzu
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Święto podchorążych
Norwegowie na straży polskiego nieba
Jaka przyszłość artylerii?
Fundusze na obronność będą dalej rosły
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Jesień przeciwlotników
Zmiana warty w PKW Liban
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Polskie „JAG” już działa
Pożegnanie z Żaganiem
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Wybiła godzina zemsty
Mniej obcy w obcym kraju
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Czworonożny żandarm w Paryżu
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Olimp w Paryżu
Transformacja wymogiem XXI wieku
Ostre słowa, mocne ciosy
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Karta dla rodzin wojskowych
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Olympus in Paris

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO