moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

1–15 stycznia 1918 – wsparcie dla Polski zza oceanu

Już w pierwszych dniach stycznia 1918 roku kwestia niepodległości Polski stała się sprawą międzynarodową. Wszystko dzięki Woodrowowi Wilsonowi, prezydentowi Stanów Zjednoczonych, który odrodzenie Polski uznał za jeden z celów I wojny światowej. Jego 14-punktowy plan to kamień milowy w walce Polaków o wolną ojczyznę.

1 stycznia 1918

„Marzył o wyzwoleniu kmiotek w chacie wieśniaczej – i mieliśmy Bartoszów Głowackich. I rzemieślnik zgięty przy pracy nad warsztatem – i mieliśmy Kilińskich. I szlachcic we dworku i pan w pałacu i mieliśmy Kościuszków. Dla idei wyzwolenia umierały na polu chwały i w kazamatach cytadeli i szły na Sybir szeregi bojowników za wolność i niepodległość z hasłem na ustach: pro aris et focis, za wiarę i ojczyznę. A ożywiała ich silna wola i gorące serce, mimo, że wysiłki szły pozornie na marne! (...) Gdybym był prorokiem, wołałbym głosem wielkim: Ocknij się narodzie polski, uderz w czynów stal. Niech gwiazda betlejemska w tym 1918 roku oświeca szlaki pochodu wyzwolenia Polski. (…) Niech każdy w swym zakresie, jak wszyscy w ojczyźnie, czyni, co może, a całość przy opiece Bożej sama się złoży. Oto życzenia, Mości Panowie, jakie Wam i całemu Narodowi składam na progu 1918 roku. Streszczam je w jednym okrzyku: Niech żyje Polska!”.

Fragmenty przemówienia regenta ks. abp. Aleksandra Kakowskiego, które wygłosił podczas uroczystości przyjmowania życzeń noworocznych przez Radę Regencyjną na Zamku Królewskim w Warszawie.

Rada Regencyjna. Od lewej Józef Ostrowski, abp Aleksander Kakowski, ks. Zdzisław Lubomirski. Fot. Wikipedia

3 stycznia 1918

Na froncie wschodnim od kilku tygodni obowiązywało zawieszenie broni. Zarówno państwa centralne, jak i rządzący Rosją bolszewicy dążyli do zawarcia pokoju. Niemcy i Austro-Węgry chciały zakończyć wojnę na dwa fronty i przerzucić jak najwięcej żołnierzy do Francji, by podjąć tam ostatnią próbę wygrania coraz bardziej wyniszczającego konfliktu. Bolszewicy chcieli natomiast wycofać się z „kapitalistycznej wojny”, która szkodziła rewolucji proletariackiej. Pokój był im także potrzebny, by mogli skoncentrować się na wygraniu wojny domowej i umocnić swoją władzę w byłym imperium carów. W grudniu 1917 roku w Brześciu Litewskim rozpoczęły się rozmowy pokojowe.

Na początku stycznia 1918 roku do stołu rokowań zaproszeni zostali przedstawiciele Ukraińskiej Republiki Ludowej, która kilka tygodni wcześniej ogłosiła niezależność od Rosji. Państwa centralne zdecydowały się na ten krok, by osłabić pozycję negocjacyjną bolszewików. Ruch ten był także ogromnym ciosem dla sprawy polskiej, gdyż Ukraińcy w zamian za pokój i dostawy zboża zażądali przyznania im Chełmszczyzny, Galicji Wschodniej i części Podlasia. Mimo starań Rady Regencyjnej, polskie przedstawicielstwo nie zostało dopuszczone do obrad.

8 stycznia 1918

Alianci zachodni przez pierwsze trzy lata wojny nie chcieli zająć jasnego stanowiska w sprawie Polski. Pierwszym poważnym politykiem, który bez dodatkowych warunków wskazał niepodległość Polski, jako cel toczącej się wojny, był prezydent Woodrow Wilson. Amerykański przywódca 8 stycznia 1918 roku wygłosił orędzie przed Kongresem. Przedstawił w nim 14-punktowy plan pokojowy oraz swoją wizję powojennego świata. Dla Polski najważniejszy był trzynasty, w którym amerykański polityk postulował: „Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa powinna być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową”.

Orędzie Wilsona zostało w Wielkiej Brytanii i Francji przyjęte dość chłodno. Georges Clemenceau, premier Francji, na wieść o czternastu punktach amerykańskiego prezydenta miał sarkastycznie stwierdzić: „Bóg miał tylko dziesięć”. Oba europejskie mocarstwa zetknęły się bowiem z bezprecedensową sytuacją. Po raz pierwszy w historii to nie Stary Kontynent dyktował warunki reszcie świata. Młode amerykańskie państwo poczuło się wystarczająco potężne, by wyjść z inicjatywą i zaproponować swoje własne rozwiązania dla Europy. Sytuacja gospodarcza i militarna aliantów sprawiała jednak, że Londyn i Paryż nie miały wyjścia. Bez amerykańskiej pomocy materialnej i wojskowej nie mogły liczyć na szybkie zakończenie wojny. Musiały więc potraktować głos z Waszyngtonu poważnie. 8 stycznia 1918 roku sprawa niepodległości Polski została na stałe wpisana w warunki zakończenia Wielkiej Wojny.

Prezydent Woodrow Wilson. Fot. loc.gov

Było to ogromne zwycięstwo polskiej dyplomacji i Polonii amerykańskiej. Polscy emigranci w Stanach Zjednoczonych od pierwszych dni wojny wszelkimi środkami starali się wesprzeć niepodległościowe dążenia rodaków w kraju. Organizacje polonijne przypominały postacie Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego, bohaterów wojny o niepodległość USA, zbierały datki na finansowanie pomocy dla poszkodowanych w wyniku działań zbrojnych i przedstawiały amerykańskim politykom polskie postulaty wolnościowe. Polacy ruszyli także przez ocean, by z bronią w ręku walczyć o wolną ojczyznę. Pierwsza grupa ochotników ze Stanów Zjednoczonych dotarła do Krakowa i wstąpiła do Legionów Józefa Piłsudskiego już we wrześniu 1914 roku. W 1917 roku Polonia bardzo zaangażowała się w tworzenie tzw. Błękitnej Armii we Francji. Pierwszy tysiąc żołnierzy przypłynął do Europy 27 grudnia. Kolejnych kilkanaście tysięcy dołączyło w następnych miesiącach.

Postacią, która bezpośrednio wpłynęła na poglądy prezydenta Wilsona był światowej sławy kompozytor i pianista Ignacy Jan Paderewski. Późniejszy premier Polski w 1915 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie prowadził działalność polityczną obliczoną na budowanie poparcia dla niepodległościowych aspiracji Polaków. Każdy swój koncert poprzedzał płomiennymi przemowami, w których nawoływał do wsparcia tej idei. Swoimi koncepcjami Paderewski zainteresował Edwarda House’a, doradcę Wilsona i dzięki jego wstawiennictwu udało mu się spotkać z samym prezydentem USA. Podczas jednej z rozmów Wilson powiedział: „Mój drogi Paderewski, mogę zapewnić pana, że Polska się odrodzi i będzie znów istnieć”.

Co zdarzyło się później i czym żyli Polacy w drugiej połowie stycznia 1918 roku – tego dowiecie się już w następną niedzielę. Zapraszamy do lektury kolejnego odcinka „Dróg do niepodległości”.

Bibliografia:

Waldemar Krzyżewski „Aleksander Kakowski. Posłaniec wolności”, Warszawa 2017
Praca zbiorowa „Rok 1918. Odzyskiwanie niepodległości”, Warszawa 2008
Andrzej Garlicki „Historia 1815-2004. Polska i świat”, Warszawa 2005
Martin Gilbert „Pierwsza wojna światowa”, Poznań 2003
Janusz Szczepański „Polonia amerykańska w walce o niepodległość Polski”, Niepodległość i Pamięć 18/3-4 (35-36), Warszawa 2011

Mecenasem cyklu „Drogi do niepodległości" jest koncern PKN ORLEN.

Maciej Chilczuk

autor zdjęć: Wikipedia, loc. gov

dodaj komentarz

komentarze


Co słychać pod wodą?
 
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Olimp w Paryżu
Czworonożny żandarm w Paryżu
Mniej obcy w obcym kraju
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
„Szczury Tobruku” atakują
Od legionisty do oficera wywiadu
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Polskie „JAG” już działa
Setki cystern dla armii
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Jaka przyszłość artylerii?
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Transformacja dla zwycięstwa
Bój o cyberbezpieczeństwo
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Pożegnanie z Żaganiem
Zmiana warty w PKW Liban
Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
„Jaguar” grasuje w Drawsku
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Jesień przeciwlotników
Olympus in Paris
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Ostre słowa, mocne ciosy
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Aplikuj na kurs oficerski
Terytorialsi zobaczą więcej
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Zyskać przewagę w powietrzu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Transformacja wymogiem XXI wieku
Święto podchorążych
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Wybiła godzina zemsty
Karta dla rodzin wojskowych
Norwegowie na straży polskiego nieba
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO