O zasadzie działania i sposobach wykorzystania jądrowego rezonansu magnetycznego w medycynie i przemyśle mówił na Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie profesor Kurt Wüthrich. Naukowiec jest chemikiem i laureatem Nagrody Nobla za prace nad rozwojem techniki rezonansu magnetycznego. W Polsce gościł w ramach programu Ministerstwa Obrony Narodowej – „Nobliści”.
– Wizyta prof. Kurta Wüthricha na naszej uczelni to wspaniała okazja do poznania jego badań, wymiany doświadczeń oraz bezpośredniej rozmowy ze światowej sławy naukowcem – mówił płk dr Artur Król, prorektor Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie podczas inauguracji wykładu szwajcarskiego badacza. Prorektor dodał, że profesor Wüthrich gości w Polsce w ramach prowadzonego przez resort obrony programu „Nobliści”.
Płk Król przypomniał, że szwajcarski naukowiec opracował metodę umożliwiającą zastosowanie jądrowego rezonansu magnetycznego do badania przestrzennej struktury biologicznej makrocząsteczek w roztworach, głównie białek. – Metoda ta stała się podwaliną nowej dziedziny biologii zajmującej się badaniem białek w komórkach, co pomogło w opracowaniu nowych leków na nowotwory oraz metod wczesnego ich wyrywania – podkreślił prorektor WAT. Za nowatorskie badania Szwajcar otrzymał w 2002 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
Obraz ciała
Prof. Wüthrich podczas wykładu „Basic research and its impact on daily human life illustrated with the NMR principle” mówił o zasadzie działania jądrowego rezonansu magnetycznego (nuclear magnetic resonance – NMR) i jego zastosowaniu. Jak tłumaczył naukowiec, zjawisko to opiera się na wykorzystaniu własności jąder atomowych i ich zachowania w stałym i zmiennym polu magnetycznym. Odkrywcami NMR byli w 1946 roku Amerykanie Felix Bloch i Edward Mills Purcell, za co sześć lat później otrzymali Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. – Purcell podczas II wojny uczestniczył w badaniach dla wojska dotyczących technik radarowych i część z opracowanych wówczas technologii wykorzystał do badań nad NMR – opowiadał gość WAT-u.
Zjawisko jądrowego rezonansu magnetycznego znajduje zastosowanie w prawie wszystkich dziedzinach wiedzy badających przyrodę lub zajmujących się zachodzącymi w niej procesami. Przy czym – jak podkreślał noblista – NMR to jedna z dokładniejszych metod, dzięki której można otrzymać najwięcej powtarzających się wyników.
Gdzie wykorzystuje się magnetyczny rezonans jądrowy? Chociażby w przemyśle spożywczym, chemicznym i farmaceutycznym do analizy chemicznej substancji oraz badań własności fizycznych materiałów. W medycynie zjawisko rezonansu stosuje się dla uzyskania obrazu przedstawiającego przekrój przez ciało lub jego część. – Dzięki NMR mamy dokładny obraz np. kości, stawów czy mózgu, możemy obserwować skutki doznanych urazów czy też efekty podjętego leczenia – wyliczał naukowiec.
Szwajcar mówił także o przewadze NMR nad zdjęciami rentgenowskimi. – Rezonans nie wykorzystuje szkodliwego promieniowania typu X oraz daje możliwość wykonania dowolnego przekroju, a nie tylko rzutu na kliszę, jak w przypadku tradycyjnego prześwietlenia – tłumaczył noblista.
Badania bojowe
– Wykład prof. Wüthricha był ciekawym spojrzeniem na możliwości wykorzystania metody NMR – mówiła po spotkaniu kpr. podchor. Dominika Zawitkowska, słuchaczka Wydziału Nowych Technologii i Chemii WAT. Jak dodała, istnieją też duże możliwości wykorzystania metody NMR w wojsku, np. do analizy związków bojowych czy substancji wybuchowych.
Podczas wizyty na WAT profesor zwiedził wydział chemiczny tej uczelni i jego laboratoria. Noblista przyjechał do Polski na zaproszenie prof. Wojciecha Fałkowskiego, wiceministra obrony, płk dr hab. inż. Tadeusza Szczurka, rektora-komendanta WAT oraz gen. bryg. dr. n. med. Stanisława Żmudy, Dyrektora Departamentu Wojskowej Służby Zdrowia MON.
Wykład na WAT był częścią prowadzonego od końca 2016 roku programu „Nobliści”. Ideą realizowanego przez resort obrony programu jest organizowanie w wojskowych instytucjach naukowych spotkań z laureatami Nagrody Nobla oraz światowej sławy badaczami. Na początku maja tego roku na WAT gościł japoński fizyk i noblista prof. Shuji Nakamura, odkrywca niebieskiej diody LED.
W tym roku do Polski przyjedzie jeszcze Robert Gallo, amerykański lekarz, odkrywca pierwszego ludzkiego retrowirusa – HTLV-1 i współodkrywca wirusa HIV oraz Amerykanin – Andrew Schally, biochemik, który zdobył Nobla za odkrycie zjawiska wydzielania hormonów w podwzgórzu mózgu.
autor zdjęć: Grzegorz Rosiński/ WAT
komentarze