Drewniane umocnienia sprzed niemal trzech tysięcy lat odkryli na dnie Jeziora Biskupińskiego marynarze z Dywizjonu Zabezpieczenia Hydrograficznego. – To niezwykle ciekawe znalezisko, bo zgodnie z naszą dotychczasową wiedzą w tym miejscu w ogóle nie powinno być wałów – przyznaje Wiesław Zajączkowski, dyrektor Muzeum Archeologicznego w Biskupinie.
Jezioro Biskupińskie to prawdziwa mekka dla archeologów. W 1933 roku jego wody odsłoniły fragmenty osady sprzed prawie trzech tysięcy lat. Wkrótce na brzegu jeziora stanęła rekonstrukcja grodu. Dziś Biskupin jest jednym z najpopularniejszych skansenów w Europie. Naukowcy wierzą, że jezioro kryje jeszcze inne tajemnice i nadal badają jego dno. W prace niedawno włączyli się specjaliści z Dywizjonu Zabezpieczenia Hydrograficznego 3 Flotylli Okrętów w Gdyni. To efekt umowy pomiędzy Marynarką Wojenną RP a Muzeum Archeologicznym w Biskupinie.
– Jezioro Biskupińskie jest akwenem niezwykle trudnym do eksploracji. Widoczność pod wodą sięga zaledwie 80 centymetrów. Jeśli nurek wyciągnie rękę, traci z oczu swoją dłoń – tłumaczy kmdr por. Witold Stasiak z gdyńskiego dywizjonu. Dlatego w ubiegłym roku marynarze zaczęli korzystać z sonaru. Pomagał on nurkującym archeologom poruszać się po wybranych akwenach. – W tym roku postanowiliśmy pójść krok dalej – przyznaje kmdr por. Stasiak.
Marynarze przywieźli ze sobą okrętową łódź pomiarową Arctowski-2, na której zainstalowali specjalistyczny sprzęt. Najpierw za pomocą echosondy określili głębokości jeziora. Potem, używając sonaru bocznego stworzyli obraz dna. – Na podstawie zarejestrowanych obrazów sonarowych wskazaliśmy dwa obszary, gdzie występują konstrukcje stworzone przez człowieka – tłumaczy kmdr por. Stasiak. Jak przyznaje Wiesław Zajączkowski, dyrektor biskupińskiego muzeum, to odkrycie było dla naukowców sporym zaskoczeniem. – Mamy do czynienia z fragmentami drewnianych wałów, których zgodnie z naszą wiedzą w ogóle nie powinno tam być. Są one położone równolegle wobec odkrytych umocnień i falochronu – zaznacza Zajączkowski. – Być może zostały zbudowane wcześniej, kiedy jeszcze jezioro nie sięgało tak daleko – dodaje.
Prace z udziałem specjalistów z marynarki będą kontynuowane jesienią. – Tym razem skorzystamy z sonarów stacjonarnych. Chcemy przyjrzeć się detalom znaleziska – mówi kmdr por. Stasiak. Dodatkowo przedstawiciele muzeum zamierzają wystąpić do konserwatora zabytków o zgodę na zejście pod wodę i pobranie próbek. – Bez szczegółowych badań dendrochronologicznych trudno będzie ustalić wiek nowo odkrytych wałów – tłumaczy dyrektor Zajączkowski.
Naukowcy chwalą sobie dotychczasową współpracę z marynarką. – Specjaliści z Gdyni dysponują sprzętem, który jest dla nas niedostępny. Dzięki nim wiemy dużo więcej o jeziorze i tajemnicach, które ciągle jeszcze skrywa – zaznacza Zajączkowski. Z kolei marynarze przyznają, że prace w Biskupinie są dla nich cenne również ze względów szkoleniowych. – Każdego roku sporządzamy tak zwane mozaiki sonarowe w naszych portach. Badamy tam na przykład stan urządzeń hydrotechnicznych. Jednak to jezioro było dla nas prawdziwym wyzwaniem – ocenia kmdr por. Stasiak. – Głębokość waha się tam od dwóch do kilkunastu metrów, mocno zróżnicowane są także temperatury wody. Hydrologowie nie mieli łatwego zadania, by dobrać metodologię badań i odpowiednio ustawić sprzęt – wyjaśnia.
Dywizjon Zabezpieczenia Hydrograficznego na co dzień zabezpiecza działalność marynarki wojennej. Jednak pracuje także na rzecz żeglugi cywilnej. Jego jednostki gromadzą dane dotyczące morskiego dna. Na ich podstawie są sporządzane mapy morskie. Wojskowi hydrografowie uczestniczyli w wielu wyprawach naukowo-badawczych, między innymi na Spitsbergen, prowadzili również poszukiwania złóż rzadkich metali na Pacyfiku.
W skład dywizjonu wchodzą okręty ORP „Arctowski”, ORP „Heweliusz”, ORP „Iskra”, kutry i motorówki hydrograficzne oraz pododdziały zabezpieczenia radionawigacyjnego, topogeodezyjnego i transportowego.
autor zdjęć: kmdr por. Witold Stasiak
komentarze