-
Ukraińcy powstrzymują wroga na granicy obwodów ługańskiego i donieckiego. I zapowiadają kontrofensywę na południu krajuŚwiat
Po opanowaniu obwodu ługańskiego Rosjanie rozpoczęli ostrzał wschodnich części rejonu donieckiego, m.in. Słowiańska, który może być kolejnym kluczowym puntem walk o Donbas. Jednocześnie narasta kryzys związany z eksportem ukraińskiego zboża. W wyniku rosyjskiej blokady 22 mln ton dostaw utknęło w Ukrainie. Władze kraju oskarżają Rosję o kradzież plonów. -
Medalowe żniwa kajakarek z Wojska Polskiego. Z mistrzostw Polski przywiozły jedenaście medali, w tym cztery złoteSport
Pięć kajakarek z Centralnego Wojskowego Zespołu Sportowego wywalczyło 11 medali na 85. Mistrzostwach Polski Seniorów w Sprincie Kajakowym. Na torze regatowym w Bydgoszczy najlepiej spisała się st. szer. Dominika Putto, która zdobyła trzy złote medale i srebrny. Na najwyższym stopniu podium – dwukrotnie – stanęły również szer. Helena Wiśniewska i szer. Katarzyna Kołodziejczyk.
-
Jak zbudować zgrany zespół i mimo bariery językowej osiągnąć cel – na kursie przywództwa uczyli się tego kadeci z sześciu państwSpołeczność
Budowanie schronień, 20-kilometrowy marsz po górach i negocjacje – to tylko kilka z zadań, z którymi mierzyli się podchorążowie uczelni wojskowych z sześciu państw podczas międzynarodowego kursu przywództwa. Szkolenie zorganizowane przez Akademię Wojsk Lądowych odbyło się w ośrodku Wysoki Kamień w Szklarskiej Porębie.
-
Dowódcy formacji obronnych z 20 państw rozmawiali w Londynie m.in. o roli wojsk terytorialnych podczas konfliktów zbrojnychArmia
Armia zawodowa pełni krytyczną rolę z punktu widzenia przygotowania i rozpoczęcia obrony, efektywnego jej prowadzenia, ale to rezerwy umożliwią jej zwycięskie zakończenie. Zwłaszcza w długotrwałych, symetrycznych wojnach – mówi gen. broni Wiesław Kukuła. Dowódca WOT wziął udział w konferencji w ramach Europejskiej Inicjatywy Współpracy Regionalnej Obrony Terytorialnej.
-
Kołowe transportery opancerzone Rosomak zostaną uzbrojone w nowe bezzałogowe wieże ZSSW-30Sprzęt
Rosomaki zyskają bardzo na sile ognia. W przyszłym roku do wojska mają trafić pierwsze transportery uzbrojone w nową bezzałogową wieżę ZSSW-30, której orężem jest 30 mm armata Bushmaster Mk44S oraz podwójna wyrzutnia przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike-LR. Wart 1,7 mld zł kontrakt na dostawę 70 wież ZSSW-30 podpisano dziś w obecności wicepremiera Mariusza Błaszczaka.
-
To była najważniejsza impreza sportowa w Siłach Zbrojnych RP. W Ustce rywalizowali m.in. wojskowi biegacze i zawodnicy OSFSport
W Centrum Szkolenia Marynarki Wojennej w Ustce odbyły się mistrzostwa Wojska Polskiego w biegu patrolowym, strzelaniu z broni etatowej i pokonywaniu toru przeszkód w ośrodku sprawności fizycznej. Złote medale w rywalizacji indywidualnej wywalczyli: kpr. Maciej Daszkiewicz, plut. Michał Dziedzic, kmdr ppor. Marcin Kołoszuk i mar. Adam Struk.
-
Gen. Christopher G. Cavoli naczelnym dowódcą sojuszniczych sił NATO w Europie. Zastąpił na tym stanowisku gen. Toda D. WoltersaŚwiat
Razem będziemy maszerować w stronę pokoju – powiedział gen. Christopher G. Cavoli tuż po objęciu funkcji naczelnego dowódcy sojuszniczych sił NATO w Europie. Oficer zastąpił na tym stanowisku gen. Toda D. Woltersa, który po 40 latach służby odszedł do rezerwy. W uroczystości wziął udział gen. Rajmund T. Andrzejczak, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego.
-
Macie już album „Wojska specjalne. Sprostać wyzwaniom”? O tym, jak powstawał, rozmawiamy z Michałem Niwiczem, fotografem PZSpołeczność
Zadaniem wojsk specjalnych jest działanie skryte i z zaskoczenia, dlatego nie ujawniają zbyt wielu informacji o sobie i niechętnie wpuszczają fotografów. Tym bardziej byłem dumny, że mogłem im robić zdjęcia – mówi Michał Niwicz, fotograf „Polski Zbrojnej”, jeden z autorów zdjęć do albumu Wojskowego Instytutu Wydawniczego „Wojska specjalne. Sprostać wyzwaniom".
Poligon
Hańcza po raz pierwszy |
Polsko-tureckie szkolenie w powietrzu |
Szturmani szykują się do dyżuru w UE |
Historia
Społeczność
WOT organizuje szkolenia w wakacjeZamiast wakacyjnych wycieczek – szkolenie wojskowe na poligonie. Blisko 500 osób zdecydowało się spróbować swoich sił w zajęciach dla kandydatów na żołnierzy wojsk obrony terytorialnej. Przed nimi 16 dni nauki taktyki, łączności, strzelania i udzielania pierwszej pomocy. Podstaw żołnierskiego rzemiosła będą ich uczyć instruktorzy z WOT-u. |
Motorem jest pamięć o poległych3 Rajd Motocyklowy Weteranów właśnie się zakończył. Jego uczestnicy przemierzali w czerwcu całą Polskę, by upamiętnić kolegów, którzy zginęli podczas zagranicznych operacji wojskowych. Odwiedzili ponad 120 grobów, zapalali znicze, oddawali cześć poległym i spotykali się z ich rodzinami. |
Kto tym razem otrzyma Buzdygana? |
Wojskowi rekruterzy zapraszają także w sobotę |
Kierunek Düsseldorf |
więcej w tym dziale
Rada Bezpieczeństwa Narodowego po szczycie NATOTo nie była polityczna debata, a konkretna rozmowa na temat ważnych, polskich spraw i kwestii związanych z bezpieczeństwem, z sytuacją militarną Polski i obecnością sojuszniczą w naszym kraju i na wschodniej flance NATO – powiedział prezydent Andrzej Duda po posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego. W Belwederze spotkali się przedstawiciele rządu i opozycji. |
|
więcej w tym dziale
Na jakich zasadach rekompensaty dla rezerwistów? |
Kształcenie przyszłych żołnierzy po nowemu |
Te same zasady opiniowania dla większości żołnierzy |
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi |
więcej w tym dziale
Obwód ługański w rękach RosjanPo ciężkich starciach o Lisiczańsk w obwodzie ługańskim ukraińskie siły zbrojne wycofały się z pozycji obronnych. Wojskowi podjęli taką decyzję, by chronić życie żołnierzy. – Ukraina niczego nie oddaje. Wróg ma przewagę, ale my wrócimy tam – zapowiedział prezydent Wołodymyr Zełenski. Nadal trwają walki na południu kraju, za to na Wyspie Węży znów powiewa ukraińska flaga. |
|
więcej w tym dziale
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych i krajowych arenachPo 11-letniej przerwie polscy spadochroniarze znów wracają z medalem z wojskowych mistrzostw świata w spadochroniarstwie. Brąz w skokach na celność lądowania wywalczył w austriackim Güssing kpr. Piotr Kut. Żołnierze odnosili sukcesy również w innych ważnych imprezach: w pięcioboju nowoczesnym, szermierce, kajakarstwie i kolarstwie, w których zdobyli osiem medali. |
Piąta kadencja generała KonopkiCel: pomoc w przygotowaniach wojskowych sportowców do letnich igrzysk olimpijskich w 2024 i zimowych w 2025 roku. To najważniejsze wyzwanie, któremu musi sprostać w najbliższych latach Wojskowa Federacja Sportu. W ubiegłym tygodniu na jej czele po raz piąty z rzędu stanął gen. broni w stanie spoczynku Lech Konopka. |
Podhalańczyk wygrał czwartą walkę MMA |
Dwanaście razy złoto |
Piąte zwycięstwo żołnierzy z gwiazdami Gortata |
aktualności MON
Gotowi do wspólnego działania w sytuacji zagrożenia
W niedzielę, na terenie poligonu w Orzyszu, premier Mateusz Morawiecki i Mariusz Błaszczak, wicepremier, minister obrony narodowej spotkali się z …
8000 chętnych na szkolenie w ramach zasadniczej dobrowolnej służby wojskowej
- To rzeczywiście historyczce wydarzenie. Dziś odbywają się przysięgi kończące szkolenie podstawowe zasadniczej dobrowolnej służby wojskowej. To nowa formuła służby …
32 nowoczesnych śmigłowców AW149 dla lotnictwa Wojsk Lądowych
Dokument przewiduje dostawę 32 śmigłowców AW 149 wraz z pakietem logistycznym (zapas części zamiennych i eksploatacyjnych oraz sprzęt na potrzeby …
komentarz
Szczyt NATO w Madrycie – Sojusz wzmacnia kolektywną obronę
Przywódcy państw członkowskich NATO zatwierdzili nową strategię, która ma przystosować Sojusz do zagrożeń ze strony Rosji i nasilającej się rywalizacji z Chinami. Podjęli też konkretne decyzje dotyczące wzmocnienia zdolności do obrony i odstraszania, które w znacznej części odpowiadają na apele państw wschodniej flanki, w tym Polski.
Budowa trzech kolejnych Kormoranów znacząco wzmocni potencjał polskiej marynarki. To szczególnie ważne w chwili, gdy w poszukiwaniu niezależności energetycznej od Rosji Polska zwróciła się ku Bałtykowi.
Wojna w Ukrainie zmieniła geopolityczną perspektywę bezpieczeństwa nie tylko w Europie, lecz nawet na Dalekim Wschodzie. Ponieważ wpłynęła na działania sojuszników Stanów Zjednoczonych z regionu Indo-Pacyfiku, również w tamtejszym systemie bezpieczeństwa zaczyna iskrzyć. A kroki, które zapowiada Japonia, bez wątpienia przyczynią się do jeszcze większego napięcia.
Systemy rakietowe Patriot oraz CAMM, które mają być wprowadzone do Wojska Polskiego za kilka miesięcy, to dla naszych sił zbrojnych rewolucyjna zmiana. Armia zyska zdolności, których nigdy nie miała, czyli możliwość zwalczania poza statkami powietrznymi – samolotami, śmigłowcami i dronami – także różnego typu pocisków i rakiet przeciwnika. Jednocześnie zbudowany dzięki nowoczesnym systemom przeciwlotniczym i przeciwrakietowym wielowarstwowy system obrony powietrznej wymusi na wszystkich rodzajach wojsk, a szczególnie siłach lądowych, przeformatowanie sposobu prowadzenia działań. Dla dowódców będzie to zmiana tak duża, że można ją wręcz nazwać przewrotem kopernikańskim.
polecamy
z jednostek
-
Studenci otrzymali brońW stolicy Iraku powstał polski muralPowiększamy Plecak Korzyści Terytorialsa
-
Bitwa Najsilniejszych SiłGotowi do wspólnego działania w sytuacji zagrożeniaPożegnanie rzecznika prasowego
-
20. rocznica utworzenia COM – DKM3…2…1… „Wakacje z WOT” wystartowały w 5 Mazowieckiej Brygadzie OTSzkolenie poligonowe kadetów
-
Współpraca i współdziałanie żołnierzy 15GBZ oraz żołnierzy eFPWspólne szkolenieLogistyk Mistrzem Wojska Polskiego w szachach
-
KondolencjeMiędzynarodowe warsztaty European Peace Facility w COLĄD-DKLGłówna konferencja planistyczna
-
Gen. Rajmund T. Andrzejczak, szef SGWP, o nowym dowódcy SHAPE
Razem będziemy maszerować w stronę pokoju – powiedział gen. Christopher G. Cavoli tuż po objęciu funkcji naczelnego dowódcy sojuszniczych sił NATO w Europie. Oficer zastąpił na tym stanowisku gen. Toda D. Woltersa, który po 40 latach służby odszedł do rezerwy. W uroczystości wziął udział gen. Rajmund T. Andrzejczak, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. -
Kto tym razem otrzyma Buzdygana?
Gen. dyw. Wiesław Kukuła, gen. bryg. Michał Rhode, ppłk Krzysztof Balina, st. szer. Witold Ostynowicz, Tomasz Zdzikot oraz Monika Krasińska-Ligejka – oto laureaci nagrody Buzdygan 2021! O tym, że otrzymają wojskowego Oscara zadecydowała w piątek kapituła, którą tworzyli ubiegłoroczni laureaci, a także przedstawiciele „Polski Zbrojnej”. -
W desancie zostają najlepsi
Uczyli się regulaminów wojskowych, podstaw łączności i zasad posługiwania się bronią. Trenowali celność na strzelnicy, poznawali podstawy taktyki i medycyny pola walki. Szkolenie w ramach dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w 16 Batalionie Powietrznodesantowym w Krakowie rozpoczęło 80 osób. Do egzaminów podsumowujących, które odbywają się dziś, dotrwało 44 elewów. -
Pioruny – broń, która się sprawdza!
Mariusz Błaszczak, wicepremier i minister obrony, zatwierdził dziś umowę na dostawę dla Wojska Polskiego 3,5 tys. pocisków i 600 mechanizmów startowych zestawu przeciwlotniczego Piorun. – Mam nadzieję, że ta bardzo silna marka Polskiej Grupy Zbrojeniowej będzie wykorzystywana powszechnie w wojskach Sojuszu Północnoatlantyckiego – mówił szef MON-u. -
Piąte zwycięstwo żołnierzy z gwiazdami Gortata
Po pierwszej kwarcie charytatywnego meczu był remis, po dwóch kolejnych prowadziła drużyna gwiazd Marcina Gortata. Losy spotkania rozstrzygnęły się w jego ostatnich 10 minutach. Wojskowi ostatecznie pokonali rywali 77:74 i odnieśli piąte zwycięstwo w historii rozgrywek ze znakomitym koszykarzem i jego teamem. Mecz w łódzkiej Atlas Arenie rozegrano pod hasłem „Gramy dla Ukrainy”. -
Historyczne szkolenie ochotników
Za nimi już zajęcia taktyczne, medyczne i pierwsze strzelania – w 2 Mazowieckim Pułku Saperów trwa pierwsze w historii szkolenie dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. Bierze w nim udział ponad 80 ochotników w wieku od 18 do 46 lat. – Wielu z nich planuje karierę żołnierza zawodowego – mówi st. szer. Marcin Kamiński, dowódca drużyny. -
Szkolenie saperskiej elity
Saperzy z elitarnych pododdziałów CBRN/EOD nie mogą popaść w rutynę, dlatego na zgrupowaniach nigdy nie ćwiczą dwa razy tego samego zadania. – Każda akcja neutralizacji miny pułapki jest inna. Nie zmienia się tylko jedno: każda jest śmiertelnie niebezpieczna – mówi por. Łukasz Domoradzki, szef szkolenia zgrupowania pododdziałów EOD, które odbyło się w 1 Pułku Saperów. -
Wojsko sprawdza kondycję żołnierzy
Po dwóch latach przerwy spowodowanych pandemią COVID-19 żołnierze znów stają przed sprawdzianem kondycji fizycznej. Obowiązkowy egzamin z WF-u trwa w jednostkach w całej Polsce. Dziś na terenie 1 Brygady Pancernej w Wesołej, na zaproszenie gen. Andrzejczaka, sprawdzianowi poddali się m.in. oficerowie kadry kierowniczej. -
Monte Cassino nas zobowiązuje
– Przejście szlakiem bitwy o Monte Cassino to moralny obowiązek wszystkich, którzy dzisiaj kultywują tradycje 2 Korpusu Polskiego – mówi gen. Rajmund T. Andrzejczak, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Jak przyznają uczestnicy marszu śladami żołnierzy gen. Andersa, trzeba się tu znaleźć, aby zrozumieć, ile wysiłku kosztowało to zwycięstwo. -
„Defender” otworzył ogień
Na poligonie w Orzyszu żołnierze polskich i francuskich, a także amerykańskich sił zbrojnych wspólnie przeprowadzili operację obronną. Ogień otworzyły czołgi Leopard, transportery Rosomak i wozy VBCI, w powietrze wzbiły się myśliwce Su-22, F-16 oraz śmigłowce Mi-24. Jeden z ostatnich epizodów ćwiczeń „Defender Europe ’22” obserwował Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej. -
Sięgnij po szansę, jaką daje dobrowolna zasadnicza służba
Przez rok nauczysz się strzelać i bronić się, zdobędziesz dodatkowe umiejętności, a od pierwszego dnia służby będziesz zarabiać 4560 zł. Ministerstwo Obrony Narodowej zachęca do rozpoczęcia dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. -
Śladami żołnierzy 2 Korpusu Polskiego
Tegorocznym obchodom rocznicy zwycięstwa 2 Korpusu Polskiego w bitwie o Monte Cassino towarzyszył pierwszy trekking szlakiem walk o słynne wzgórze. Prawie 200 osób, a wśród nich m.in. politycy, wojskowi, harcerze, polscy turyści i Włosi, oddało hołd bohaterskim żołnierzom gen. Andersa. Uczestnicy wyruszyli z centrum Cassino, kończąc wymagający czterogodzinny marsz na wzgórzu 593, pod pomnikiem 3 Dywizji Strzelców Karpackich. -
Podchorążowie na koniach
Najpierw czyszczenie koni i sprawdzanie kopyt. Później zakładanie ogłowia i siodłanie. Na padoku dopasowanie strzemion i wreszcie jazda stępem i kłusem. W uczelnianym ośrodku szkolenia jeździeckiego przyszli oficerowie dowódcy z Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu w ramach wszechstronnego przygotowania sprawnościowego zgłębiają tajniki jeździectwa. -
Pancerne uderzenie na „Defenderze”
Trwa międzynarodowe ćwiczenie „Defender Europe’22”. Na poligonie w Drawsku Pomorskim operują m.in. żołnierze z 10 Brygady Kawalerii Pancernej. Ramię w ramię ćwiczą z nimi sojusznicy z NATO. Wojskowi z US Army przywieźli do Polski Abramsy, Brytyjczycy Challengery, a Duńczycy Leopardy 2a7. -
W Drawsku strzelają Abramsy
Abrams to najlepszy czołg na świecie! – mówi kpt. Tobias Cukale z biura prasowego amerykańskich pododdziałów, które stacjonują w Drawsku Pomorskim. Żołnierze US Army uczestniczą w ćwiczeniach „Defender Europe ’22”, podczas których koncentrują się na prowadzeniu działań ogniowych. Wówczas strzelają nie tylko pancerniacy, lecz także załogi bojowych wozów piechoty Bradley. -
Kawalerzyści sprawdzili się w ćwiczeniach „Bóbr ‘22”
360 kilometrów przez lasy, pola i bezdroża. Do tego sforsowanie szerokiej na 100 metrów rzeki Odry. Z takim wyzwaniem musieli się zmierzyć żołnierze 10 Brygady Kawalerii Pancernej podczas ćwiczeń „Bóbr ‘22”. W całym przedsięwzięciu pierwszoplanową rolę odegrały czołgi Leopard 2PL i bojowe wozy piechoty, a w zorganizowaniu przeprawy pomogli żołnierze z 5 Kresowego Batalionu Saperów. Towarzyszyliśmy im z kamerą. -
Pirotechnicy z Wiejskiej
Ich głównym zadaniem jest ochrona polskiego parlamentu, dlatego systematycznie podnoszą swoje umiejętności dotyczące bezpieczeństwa. Tym razem funkcjonariusze straży marszałkowskiej pojechali na trzytygodniowe szkolenie z wykrywania i neutralizacji zagrożeń pirotechnicznych do wrocławskiego Centrum Szkolenia Wojsk Inżynieryjnych i Chemicznych. -
Ustawa to początek procesu wzmacniania Wojska Polskiego
Te przynajmniej 3% PKB, które od przyszłego roku będzie przeznaczane na obronność i Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych, to mechanizm finansowy, który umożliwi przyspieszenie procesów modernizacji polskich sił zbrojnych – powiedział Mariusz Błaszczak, otwierając w Akademii Obrony Narodowej konferencję poświęconą zapisom ustawy o obronie ojczyzny. -
„Z miłości do Ojczyzny”. Juliusz Kulesza „Julek”
Nas wychowali ludzie, którzy odzyskali niepodległość. Patriotyzm to nie był frazes, to było coś autentycznego – mówi Juliusz Kulesza „Julek”. Pan Juliusz jest jednym z bohaterów cyklu filmowego „Z miłości do Ojczyzny”, w którym kombatanci przekazują młodym żołnierzom swoje życiowe przesłanie. -
Druga młodość „kałacha”
Wszystko zaczyna się od sprawdzenia stopnia zużycia lufy. – To pierwszy krok w procesie oceny broni przed jej naprawą – mówią remontowcy. Rejonowe Warsztaty Techniczne w Jastrzębiu serwisują i regenerują wojskowy sprzęt od czołgów po żołnierskie hełmy. Jeden z ich działów specjalizuje się w naprawie broni strzeleckiej. Sprawdziliśmy, jak to wygląda w wypadku kałasznikowa. -
„Z miłości do Ojczyzny”. Stefania Szantyr-Powolna „Hanka”
Gdybym jeszcze raz musiała robić to, co robiłam w czasie II wojny światowej, to bym zrobiła, gdyby ojczyzna była w potrzebie – mówi płk Stefania Szantyr-Powolna „Hanka”. Pani Stefania jest jedną z bohaterek cyklu filmowego „Z miłości do Ojczyzny”, w którym kombatanci przekazują młodym żołnierzom swoje życiowe przesłanie. -
„Z miłości do Ojczyzny”. Jakub Nowakowski „Tomek”
Czuło się, że to już jest koniec. Liczyło się tylko, by jak najdrożej sprzedać swoje życie, bo byłem przekonany, że oni nas wszystkich wymordują – mówi Jakub Nowakowski „Tomek”. Pan Jakub jest jednym z bohaterów cyklu filmowego „Z miłości do Ojczyzny”, w którym kombatanci przekazują młodym żołnierzom swoje życiowe przesłanie. -
„Z miłości do Ojczyzny”. Ryszard Witkowski „Orliński”
Żołnierz nie po to bierze do ręki broń i nie po to wstępuje do armii, żeby zginąć. Tylko żeby żyć – mówi Ryszard Witkowski „Orliński”. Pan Ryszard jest jednym z bohaterów cyklu filmowego „Z miłości do Ojczyzny”, w którym kombatanci przekazują młodym żołnierzom swoje życiowe przesłanie. -
Jastrzębie są w Polsce już 15 lat
Biorą udział w misjach w Kuwejcie, chronią niebo nad państwami bałtyckimi, uczestniczą w najważniejszych ćwiczeniach na całym świecie. Myśliwce F-16 zmieniły polskie siły zbrojne. -
Sto lat „Polski Zbrojnej” za nami
Ten wieczór miał co najmniej kilku bohaterów. Po pierwsze, redakcja „Polski Zbrojnej”, która świętowała z przyjaciółmi setne urodziny w Arkadach Kubickiego, po drugie – siedmiu laureatów Buzdyganów, uhonorowanych na uroczystej gali. Nagrodami „Polski Zbrojnej” wyróżniliśmy wyjątkowych ludzi, którzy swoje (nie tylko) zawodowe życie poświęcili wojsku.
-
Tak się szkoli rozpoznanieKierunek LibanForsowali rzekę na różne sposobySzturmani szykują się do dyżuru w UE
-
Podhalańczyk wygrał czwartą walkę MMACzołgiści dali ogniaKadeci na ORP „Iskra”Piąte zwycięstwo żołnierzy z gwiazdami Gortata
-
Wielki test Żelaznej Dywizji w HohenfelsPrzyszli specjalsi trenują strzelanieUczniowie rywalizowali w WędrzynieOchotnicy rozpoczynają dobrowolną służbę
-
Próba ognia na torze napalmowymUdowodnili, że walkę mają we krwiPrzez bagna i ostępyTerytorialsi szkolą się nad morzem
